3-5 yaş arası çocuğumla oyun yolu ile iletişim kurma:
Günümüzde çocuklar, 3 yaşından itibaren okul öncesi eğitim almaya başlıyor. Anneler çocuklarını okula vermeden önce derin bir araştırma yapıyor, en iyisi için çaba harcıyor.
*‘Aileden ilk kez ayrılıp yeni bir kuruma başlayan çocuklarda 4-6 haftalık bir sürecin adaptasyon için ideal olduğu kanısı var, ancak çocuğun yapısına, ailenin yapısına ve kurumun yaklaşımına bağlı olarak bu sürede ufak farklılıklar görülebilir’
Annelerin aklına bir soru takılıyor; Acaba çocuğum okulda ne yapıyor?
Çocuğunuza ‘bugün okulda ne yaptın’ sorusunu sorduğunuzda çoğunlukla tatmin edici bir cevap bulamazsınız çünkü çocukların öyküyü anlatma kapasiteleri sınırlıdır.
*Peki nasıl anlayacağım, nasıl iletişim kuracağım?
*Cevabı çok basit; oyun oynayarak!
Oyunun birden çok işlevi vardır, biri çocuklara ‘öğretmek’ iken diğeri oyun yolu ile çocuğun ‘duygu dünyasını anlamak ve onunla iletişim kurmak’tır.
Burada bahsedeceğim oyun türü, çocuğunuzun duygu dünyasını anlamak, onunla iletişime geçmek için kullanılan yönlendirilmemiş oyun türüdür.
(Yönledirilmemiş oyun, deneyimli oyun terapistleri tarafından uygulanılan oldukça etkin bir yöntemdir, ben de özellikle okul öncesi çağındaki çocuklarla çalışırken bu yöntemi uygulamaktayım. Burada bütün bu ‘yönlendirilmemiş oyun sürecini’ anlatmam mümkün olamayacağı gibi bu işi layığı ile yapan kişilere de saygısızlık olur. Amacım; bazı yöntemleri siz okuyucuyalara sunarak ev içerisinde çocuk ve ailenin iletişimini güçlendirmek)
Çocuğunuz belki okulda ne yaptın sorusuna direk olarak cevap veremeyecektir ancak onunla oyun oynadığınızda (bebekleri konuşturabilirsiniz, kuklaları konuşturabilirsiniz, evde kukla yoksa parmağınızın ucuna göz –ağız- burun çizerek onları bile konuşturabilirsiniz), olan bitenle alakalı bilgi almanız mümkün olacaktır.
Oyun oynarken tabii ki, çocuk okuldan gelir gelmez elinize bir kukla alıp, bu Ayşe kukla ya da bu Ali kukla ne yapmış diye sorarsanız, yine cevap alamayacaksınız. Benim önerdiğim belli bir süre içerisinde çocukla oyun oynamak ve bu oyunu ‘eğitmenlik rolü üstlemeden’ serbest bir biçimde yapmak!
Aşağıda yönlendirilmemiş oyunla ilgili bazı teknikleri bulacaksınız:
Çocuğunuzla oyun oynarken yapın:
1. Çocuğunuzun davranışını tanımlayın:
Sebepleri:
ü Çocuğun oyunu yönetmesine izin verir.
ü Çocuğa onunla ilgilendiğinizi gösterir.
ü Konuşma (sohbet anlamında) için model oluşturur.
ü Çocuğun oyuna dikatini vermesini sağlar.
ü Çocuğun oyunla ilgili düşüncelerini organize eder.
Örnek:
*Bu kırmızı bir küp
*Bir kule yapıyorsun
*Gülen surat çizdin
*Bu kovboy mutlu görünüyor
Sebep:
ü Çocuğun seçtiği oyun şeklini onayladığınızı gösterir.
ü Çocuğa sizin de oyuna katıldığınızı gösterir.
ü Çocuğun da sizin yaptıklarınızı taklit etme motivasyonunu artırır.
Örnek:
Çocuk: Bebeği yatağa koyuyorum
Ebeveyn: Ben de kardeş bebeği yatağa koyuyorum
Çocuk: Ben gökyüzüne bir tane güneş çiziyorum
Anne: Ben de kendi resmime güneş çiziyorum
3. Uygun konuşmaları yansıtın:
ü Konuşmayı kontrol etmediğinizi gösterir.
ü Çocuğa gerçekten dinlediğinizi gösterir.
ü Çocuğun kabul edildiğini ve anlaşıldığını hissettirir.
ü Sözel iletişimi güçlendirir.
Örnek:
Çocuk: Yıldız çizdim
Ebeveyn: Evet bir yıldız çizdin.
Çocuk: Bu kaleyle oynamayı seviyorum.
Ebeveyn: Bu oynaması çok eğlenceli olan bir kale.
4. Komut vermeyin
Sebep:
ü Böylelikle çocuğu yönetmemiş olursunuz
ü Hoşnutsuzluk ortamı oluşturabilir
ü Çocuğun kurallara uyduğu yöntem daha sonra öğretilecektir
Fark etmeden verilen komutlar:
İndirek:
Bana kağıdı uzatır mısın?
Bana alfabeyi sayar mısın?
Direk:
Şuraya bak
Ayakkabını bağla
* Not: Bunları yapmayın.
5. Soru sormayın:
Sebep:
ü Sorular konuşmayı takip ettirmektense yönlendirir!
ü Çoğu birer komuttur ve bazıları da cevap gerektirir.
ü Sanki çocukla aynı fikirde değilmişsiniz ve onu
dinlemiyormuşsunuz gibi hissettirir.
Örnek:
Bu mavi olan, değil mi?
Bunun rengi ne?
Eğleniyor musun?
Çöp kovasıyla oynamak ister misin?
* Soru sormak yönlendirici olacağıdan, sormayın!
Tüm bu kurallara dikkat edip bir süre çocukla oynayınca, çocuğunuzun hangi duyguları hissettiğini anlayacaksınız, çünkü çocuğunuz duygularını otomatik olarak oyununa yansıtacaktır.
Eğer hala birtakım kaygılarınız varsa (en azından çocuğa yarım saatlik bir serbest oyun süreci tanıdıktan sonra) 2 tane uygun obje seçerek ( 2kukla, 2 oyuncak veya kendi parmağınıza + çocuğunuzun parmağına çizdiğiniz surat), o objeleri konuşturup, neler olduğunu sorabilirsiniz, böylelikle çocuğunuzdan cevap alma ihtimaliniz yükselecektir.
Unutmayın ki çocuğun yansıttığı duygular illa ki okulla alakalı olmak zorunda değil, evde yaşadıklarının ve sokakta arkadaşlarıyla yaşadıklarının bir yansıması da olabilir.
**Bu yazı, Dr. Thomas Gordon’un Aile İletişim Dili ve Charles E. Schaefer& James M. Briesmeister’in Handbook Of Parent Training kitaplarındaki bilgilerden derlenmiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder